کد مطلب:35438 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا قرآن و عترت، دو گوهر هماهنگ و جدايي ناپذيرند؟

قرآن كريم و عترت طاهره دو يادگار گرانبهاي رسول خاتم (ص) است، كه انفكاك ناپذيري اين دو كراراً در بيانات آن حضرت مورد تأكيد قرار گرفته است: «إِنّي تارك فيكم الثّقلين كِتاب الله و عِترتي أَهل بَيتي فإنّهما لنْ يُفْترقا حتي يردا عليّ الحوض» (بحار 23/133)

اين دو گوهر گرانسنگ معادل و مساوي يكديگرند و در هيچ مرحلهاي از يكديگر جدا نميشوند، نه تمسّك به قرآنِ تنها و دل خوش داشتن به شعار «حسبنا كتاب الله» مايه نجات است و نه تولّي ائمه طاهرين(ع) و اميدواري به شفاعت آنان بدون تمسك به قرآن راهگشاست. امام، قرآن ناطق است و قرآن، امام صامت؛ در خصوصيات و ويژگيها نيز مانند يكديگرند. خداي سبحان در وصف كتاب خويش ميفرمايد: «لَوْ أنزلنا هذا القران عَلي جَبلٍ لَرأيته خاشعاً مُتُصدّعاً من خَشْية الله»؛ حشر/21 اگر اين قرآن را بر كوهي فرازمند نازل ميكرديم، ميديدي كه از خشيت و بيم الهي فروتن و پاشيده ميشد. اميرالمؤمنين علي(ع) نيز در وصف خويش ميفرمايد: «لَوْأ حبّني جَبل لَتَهافَتَ»؛ (نهج البلاغه، حكمت 111)

[اگر كوهي متحمل دوستي من ميشد، درهم ميريخت.]

هر يك از اين دو ريسمانِ آويخته الهي ـ كه يك طرف آن به دست خداست و طرف ديگر آن به دست مردم ـ عهدهدار تعليم، تربيت و تزكيه همه انسانها هستند و براي همه افراد بشر برنامه هدايتي دارند. آيات قرآن كريم، كه خود را هدايتگر براي مردم ميداند: «هدي للنّاس» بقره/185 طوري تنظيم شده است كه هر كس ميتواند به مقدار سطح فكر خود از خرمن معارف و مآثر آن خوشهاي برگيرد. هم براي عارفان، حكيمان، متكلمان و ساير انديشوران برنامه هدايتي دارد، هم براي توده مردم و اعراب بيابانگرد چادرنشيني كه جز چند رأس شتر و گوسفند و اشياي ساده ديگر چيزي نميشناسند. عميقترين مسايل اعتقادي، هم به زبان علمي ارائه شد تا عقده فكري دانش پيشگان را بگشايد و هم به شكل ساده و در زبان مَثَل تبيين شد تا محرومان از دانش و بينش گسترده را منفعت بخشد. هر چند آياتي در قرآن وجود دارد كه جز خواص، آن را نميفهمند، ليكن مطلبي وجود ندارد كه كسي آن را نفهمد.

همان طور كه قرآن كريم براي اقشار مختلف جامعه برنامه دارد، روايات و سنّت عترت طاهره(ع) نيز اين گونه است احاديث ائمه اطهار(ع) با آن كه صعب و مستصعب است و فهميدن بعضي از آنها اختصاص به قشر خاصي دارد و هر كسي توان فهميدن و درك كردن آن معارف عميق را ندارد، در عين حال «مطلب غير قابل فهم» در آنها وجود ندارد و مطالب و معارف هدايتي آن اختصاص به قشر خاصي ندارد.

---

: آية الله جوادي آملي
حماسه و عرفان